توسعه فناوری و نیاز به استفاده بهینه از منابع انرژی، باعث اهمیت بیشتر تجهیزات چاه ارت در ساختمان‌ها شده است. استفاده از این تجهیزات به عنوان یک روش موثر برای بهبود عملکرد سیستم‌های الکتریکی ساختمان و افزایش ایمنی در برابر خطرات برق گرفتگی مطرح است. در این متن، به بررسی الزامات استفاده از تجهیزات چاه ارت در ساختمان‌ها، و علاوه بر آن، تجهیزات تشکیل دهنده آن و اهمیت تأمین ایمنی و مقررات مرتبط با این تجهیزات پرداخته خواهد شد.
چاه ارت چیست؟
چاه ارت (Grounding Well) به عنوان یک نقطه اتصال به زمین در یک سیستم الکتریکی یا الکترونیکی استفاده می‌شود. این نقطه به زمین متصل می‌شود تا جریان الکتریکی را به زمین منتقل کرده و از احتمال بروز آسیب به تجهیزات یا افراد جلوگیری کند.
چاه ارت معمولاً یک ستون فلزی یا نوار مسی است که به عمق زمین فرو می‌شود تا به لایه‌های زیرین خاک برسد و اتصال مناسبی با زمین برقرار کند. این اتصال به زمین به عنوان نقطه مرجعی برای تخلیه افزونه‌ها و جریان‌های الکتریکی به زمین استفاده می‌شود.
به عبارت دیگر چاه ارت به حفره‌هایی اطلاق می‌شود که در عمق زمین حفر می‌شوند. برای حفر این نوع چاه‌ها، در داخل آن یک صفحه از جنس مس قرار می‌گیرد و یک رشته سیم مسی بر روی این صفحه جوش داده می‌شود. پس از اتمام این مراحل، صفحه مسی داخل چاه ارت قرار می‌گیرد تا به خوبی با خاک در تماس باشد.
سپس اطراف این صفحه با استفاده از موادی مانند بنتونیت پوشش داده می‌شود و سیم مسی از داخل چاه خارج می‌شود. جهت انجام تست باکس، این سیم به دستگاه الکترونیک متصل می‌شود. این نوع چاه‌ها و تجهیزات آن در مناطقی به کار می‌روند که نیاز به اندازه‌گیری رطوبت خاک و اطلاعات زمین‌شناسی دقیق است.
خاک‌های رسی به عنوان بهترین انتخاب برای اجرای این سیستم شناخته می‌شوند. در ادامه قصد داریم دستورالعمل اجرای سیستم ارت در ساختمان‌ها، مراحل حفر چاه ارت و نحوه اجرای آن، تجهیزات و لوازم مورد نیاز، و همچنین مزایای اجرای این سیستم را بیشتر بررسی کنیم.
تجهیزات چاه ارت
به منظور ایمن ساختن چاه ارت، استفاده از برخی قطعات و وسایل از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. همچنین در هنگام اجرای ارتینگ، توجه به برخی نکات تاثیر بسیار زیادی در افزایش کارایی آن خواهد داشت. در وهله اول لازم است چاه در پایین‌ترین سطح ممکن قرار بگیرد. این امر باعث می‌شود حداکثر میزان رطوبت مورد نیاز برای آن فراهم شود.
همچنین ضمن نظر به استانداردهای ذکر شده و دستورالعمل‌های تجهیزات چاه ارت در نظام مهندسی، ارتفاع چاه بایستی چیزی در حدود ۴ تا ۸ متر و قطر آن ۸/۰ متر باشد. تعیین مقدار دقیق این ارتفاع و قطر به محل قرار گیری چاه و عرض جغرافیای زمین بستگی دارد. به طوری که اگر در ارتفاع ۶ متری و قطر ۶/۰ متری به آب نرسیدیم، ایجاد چاهی با عمق و قطر بیشتر امری منطقی به نظر می‌رسد.
علاوه بر موارد ذکر شده، توجه به اندازه و نوع وسایل داخلی و تجهیزات چاه ارت نیز از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. به این ترتیب لازم است، میله برق‌گیر در تجهیزات چاه ارت دارای طول حداقل ۱ متر و نیم و قطر ۱۵ میلی‌متر باشد.
همچنین صفحه مسی نیز دومین وسیله پراهمیت در بین تجهیزات چاه ارت است که بایستی در اندازه ۵*۵۰*۵۰ باشد. همچنین پیچ و مهره بهتر است دارای نمره ۸ و سیم مسی دارای نمره ۵۰ به طول ۷ متر باشد. علاوه بر موارد ذکر شده، استفاده از پودر انفجاری cadweld نیز ضروری است. البته لازم است اشاره کنیم که این موارد تنها بخشی کمی از تجهیزات چاه ارت هستند.
الزامات استفاده از تجهیزات چاه ارت
برای اجرای این سیستم و استفاده از تجهیزات چاه ارت، موارد زیر باید در نظر گرفته شوند. ابتدا باید مقررات ایمنی مربوط به خطرات برق گرفتگی را رعایت کرد و همچنین تمامی مقررات مرتبط با سازه ساختمانی را پیگیری کرد. برخی اهداف و مقررات این کار به تأمین ایمنی افراد در برابر خطرات برق گرفتگی اختصاص دارند و این امر نه تنها برای انسان، بلکه برای محیط زیست نیز حائز اهمیت است.
همچنین باید از عایق‌بندی مناسب و ایجاد راهی برای جریان‌های کوتاه احتمالی در مواقع حفاظتی اطمینان حاصل شود و سازگاری الکترومغناطیسی در شرایط لازم به دنبال شود. حجم الکترود به مقاومت الکتریکی آن بستگی دارد، که عواملی همچون جنس خاک و ابعاد الکترود نیز بر روی آن تأثیر گذار هستند. الکترودهای میله‌ای و تسمه‌ای به دلیل حجم بزرگ‌تر، مقاومت کمتری در برابر جریان زمین دارند و به همین دلیل از الکترود صفحه‌ای بهتر عمل می‌کنند.
الکترود صفحه‌ای در شرایط خشکی که در بسیاری از مناطق اقلیمی کشور وجود دارد، اقتصادی نخواهند بود. بنابراین، الکترودهای میله‌ای و تسمه‌ای به دلیل مقرون به صرفه بودن در این شرایط ترجیح می‌شوند. این انتخاب به خوبی نشان می‌دهد که الکترود صحیح بر اساس شرایط محیطی و اقلیمی منطقه باید انتخاب شود.
برای کاهش مقاومت زمین، لازم است خاک اطراف الکترود را تعویض و الکترولیت‌های دارای کیفیت الکتریکی مناسب را جایگزین کنیم. انواع الکترولیت‌ها از جمله بنتونیت، بتن هادی و بتن معمولی می‌توانند در این زمینه مورد استفاده قرار گیرند.
الکترولیت بنتونیت که مخلوطی از گوگرد و نمک است، به دلیل چسبندگی بالا در برخی از موارد استفاده می‌شود، اما باید توجه داشت که این مخلوط ممکن است مضراتی نیز داشته باشد، از جمله ایجاد خوردگی که در سیستم‌های الکتریکی مانند برق ساختمان، که نیاز به دوام طولانی دارند، مشکل‌ساز می‌شود.
محل نصب الکترود نیز بسیار حائز اهمیت است و باید از اجرا در مکان‌هایی نظیر چاه آب، چاه فاضلاب یا خاک دستی خودداری شود. مقادیر زیاد آب ممکن است منجر به شستشوی املاح مفید خاک و کاهش هدایت الکتریکی آن شود، که این وضعیت مضر است. در صورت استفاده از چاه آب، باید اطمینان حاصل شود که الکترود به منظور اتصال الکتریکی استفاده نشده و در موارد نیاز به نصب الکترود در محیط‌های مکانیکی و مدفون شده مجاور، حتماً فاصله مورد نیاز رعایت شود تا از تشکیل پیل الکتروشیمیایی جلوگیری شود.
انواع تجهیزات چاه ارت در برقستان
با توجه به تمام موارد ذکر شده، استفاده از چاه ارت در بسیاری از صنایع کاربرد گسترده ای دارد؛ اما به علت حساسیت ایجاد و استفاده از تجهیزات آن، توجه به برخی نکات مهم بسیار مفید است. در متن بالا به بررسی مهم‌ترین نکاتی که در این زمینه بایستی مورد توجه قرار بگیرند، پرداخته شد. شما همچنین می‌توانید به منظور دریافت اطلاعات بیشتر به وبسایت رسمی برقستان مراجعه ن
