کاربرد میلگرد بستر در ساختمان سازی

میلگرد بستر

میلگرد بستر یکی از روش ‌های مهم مقاوم سازی ساختمان‌ ها در برابر نیروهای جانبی، به خصوص زلزله و باد، می ‌باشد. در این راستا، تعاریف میلگرد بستر در آیین نامه‌ های داخلی اهمیت زیادی دارد.

طبق بند ۸-۱-۳ مبحث هشتم مقررات ملی ساختمان، میلگرد بستر به عنوان خرپایی متشکل از میلگرد عرضی است که به صورت نردبانی یا زیگزاگ به دو میلگرد طولی آجدار جوش شده و در ابعاد مناسب در درزهای افقی بین واحد های بنایی نصب می‌شود.

همچنین، بند ۳_۱ ضابطه ۷۲۹ سازمان برنامه و بودجه کشور راهنمای طراحی لرزه ‌ای دیوارهای بنایی غیرسازه ‌ای مسلح به میلگرد بستر را به عنوان المانی فولادی در بند بستر تعریف می ‌نماید. این میلگرد بستر معمولاً از دو مفتول ساده یا آج ‌دار تشکیل شده و توسط یک مفتول میانی با یکدیگر جوش داده می ‌شوند. اگر مفتول میانی به شکل زیگزاگ باشد، به آن میلگرد بستر سرپایی گفته می‌ شود و اگر به شکل قائم بر مفتول‌ های طولی باشد، با عنوان میلگرد بستر نردبانی شناخته می ‌شود.

توجه به این نکته ضروری است که میلگرد بستر خرپایی از سختی بیشتری برخوردار است، لذا در استفاده از آن به نسبت میلگرد بستر نردبانی اولویت داده می‌ شود. همچنین، این میلگرد باید به شکل کامل در داخل ملات بستر مدفون شود تا از طریق ملات پیوستگی مناسب بین میلگرد بستر و واحد بنایی برقرار شود.

تاریخچه میلگرد بستر در ایران

شرکت فراسازان آویژه، با ظهور مقررات ملی ساختمان در سال ۱۳۹۲ و معرفی مبحث هشتم با عنوان “طرح و اجرای ساختمان‌ های با مصالح بنایی”، به عنوان نخستین تولید کننده میلگرد بستر در کشور به عرصه واردات و توزیع این محصول در صنعت ساختمان پایداری یافت. با ابلاغ ضابطه شماره ۷۲۹ تحت عنوان “راهنمای طراحی لرزه ‌ای دیوارهای بنایی غیرسازه‌ ای مسلح به میلگرد بستر” توسط سازمان برنامه و بودجه کشور در سال ۱۳۹۵، شرکت فراسازان آویژه به همراه تیم تحقیق و توسعه، در زمینه تخصصی میلگرد بستر فعالیت گسترده‌ تری را آغاز نمود.

در ادامه، شرکت در سال ۱۳۹۶ با ایجاد کارخانه تولید میلگرد بستر آویژه و قطعات اتصال مرتبط، به توسعه و پوشش بیشتر بازار ساختمان اقدام کرد. این تلاش همراه با اخذ گواهینامه فنی از مرکز تحقیقات راه مسکن و شهرسازی در سال ۱۳۹۷، به تحقق اهداف تکنولوژیک و کیفیتی در زمینه میلگرد بستر منجر شد. همچنین، مرکز تحقیقات راه مسکن و شهرسازی با تدوین ضابطه ۸۱۹ در سال ۱۳۹۷ با موضوع “راهنمای طراحی سازه‌ای و جزئیات اجرای دیوارهای غیرسازه‌ای”، شرکت فراسازان آویژه را به عنوان نمونه ضابطه تخصصی میلگرد بستر ابلاغ کرد.

در این راستا، وزارت راه و شهرسازی نیز با پیوست ششم آیین‌نامه طراحی ساختمان ‌ها در برابر زلزله استاندارد ۲۸۰۰ (ویرایش چهارم)، موسوم به ضابطه ۸۴۸، این محصول را به عنوان یکی از مهم‌ترین آیین ‌نامه ‌های صنعت ساختمان به شناخته و ابلاغ نمود. امروزه، به دلیل مزایای نسبی میلگرد بستر نسبت به روش‌ های دیگر مسلح‌ سازی، این محصول به طور گسترده در ساخت و سازهای شهری و پروژه‌ های دولتی مورد استفاده قرار می‌ گیرد.

وال پست چیست؟

وال پست یک عنصر غیر سازه ‌ای است که در ساختمان‌ ها برای اتصال دیوارها به ستون ‌ها، تیرها یا دال ‌های بتنی به کار می ‌رود. این المان عمودی یا افقی، شبیه به ستون یا تیر عمل می ‌کند، اما هدف و کاربرد آن متفاوت است. اصلی ‌ترین هدف از اجرای وال پست در ساختمان، انتقال بارهای حاصل از عوامل مختلف مانند باد و لرزه به فریم ‌های سازه است.

وال پست به عنوان یک نوع کلاف در ساختمان‌ها عمل می‌کند و در ایمن‌سازی دیوارها نقش اساسی دارد. در زمان ساختمان ‌سازی، این المان به عنوان نگهدارنده و برای نبشی‌کشی دیوارها استفاده می‌شود تا از تخریب آنها جلوگیری شود. همچنین، وظیفه وال پست در ایمن‌سازی در مقابل زلزله نیز بسیار حائز اهمیت است. این عنصر توانایی دارد تا در مواجهه با نیروهای لرزه، دیوارها را تقویت کرده و از ریزش آنها جلوگیری نماید. به این ترتیب، وال پست نقش مهمی در بهبود ایمنی و استحکام ساختمان‌ها بازی می‌کند.

تولید میلگرد بستر در فراسازان آویژه

تولید میلگرد بستر آویژه از کلاف مفتول مرغوب توسط شرکت‌ های معتبری مانند ذوب آهن اصفهان، ابهر، میانه، بستان آباد و سایر شرکت ‌های تولیدی مشابه صورت می‌گیرد. این مفتول‌ ها با استفاده از مواد اولیه با کیفیت و قطر مشخص تهیه شده و پس از عملیات کشش و حرارتی به قطر مورد نظر (مانند ۴ میلی ‌متر یا ۳.۷۵ میلی‌ متر) و مقاومت استاندارد دست پیدا می ‌کنند.

پس از ایجاد قطر مفتول مطلوب، عملیات صاف ‌سازی توسط دستگاه ‌های اتوماتیک یا نیمه اتوماتیک انجام می ‌شود، و سپس آجدار طبق استاندارد ASTM اعمال می ‌شود. در مرحله بعدی، دستگاه‌ های جوش مخصوص برای عملیات جوشکاری خرپایی میانی به جفت مفتول آماده شده می‌ پردازند، تا میلگرد بستر آویژه حاصل شده به مرحله آبکاری برسد. این مرحله شامل آبکاری گرم یا سرد بر اساس سفارش بوده و به جلوگیری از زنگ زدگی و خوردگی فولاد مورد استفاده قرار می ‌گیرد.

تمامی مراحل تولید میلگرد بستر آویژه با دقت کنترل و نظارت کیفی همراه است، به منظور اطمینان از تامین ویژگی ‌های فیزیکی، فنی و مکانیکی محصول مطابق استاندارد ها و مشخصات بین ‌المللی. علاوه بر میلگرد بستر آویژه، اقلام دیگری نیز مانند قطعات قلاب، گیره، نبشی، ناودانی، هشتگیر، قطعه دو جزئی نما، قطعه نما مثلثی، بست تخت، بست رادیکالی، وال پست و … در کارگاه ‌های تولیدی مربوطه تولید می ‌شوند. پس از تکمیل مراحل تولید، اقلام تولیدی مناسباً بسته‌ بندی شده و به انبار منتقل می‌ شوند تا به اقصی نقاط ایران ارسال گردند.

بست رادیکالی و نقش آن

بست ‌های رادیکالی، به عنوان اجزای حیاتی در سازه‌ های دیواری، نقش بسیار مهمی در اتصال دیوارها به اعضای سازه‌ ای ایفا می ‌کنند. یکی از این بست‌ ها که در اینجا مورد بررسی قرار می‌ گیرد، بست رادیکالی است. این بست با ایجاد اتصال نرم واژه با اعضای سازه، امکان انتقال بار از دیوار به سازه را به دلیل فاصله حدود ۳ سانتیمتر از اعضای سازه، فراهم می ‌کند. ضخامت ۲ میلیمتری این بست نه تنها از لحاظ استحکام مناسب است، بلکه به جلوگیری از تخریب دیوار نیز کمک می ‌کند.

بست رادیکالی به عنوان جایگزینی هوشمندانه برای قلاب و هوک در دیوارهای با ملات بستر نازک (چسب) استفاده می ‌شود. با این ابزار، اتصال دیوار به سازه به نحوی انجام می ‌شود که فاصله ‌ای معادل یک درصد ارتفاع کف تا کف بین دیوار و عضو عمودی سازه ایجاد می ‌شود. این ویژگی مهم باعث ایجاد یک ساختار یکپارچه و مقاوم در برابر نیروهای عمودی و افقی می ‌گردد.

بست رادیکالی، همچنین با نام‌ های بست اتصال و بست U نیز شناخته می ‌شود. استفاده گسترده از این بست‌ ها در اجرای دیوارهای رادیکالی نشان از اهمیت آنها در بهبود عملکرد و استحکام سازه‌های ساختمانی دارد. از آنجایی که این بست‌ها به‌ طور مستقیم در پیشگیری از تخریب دیوارها و ایجاد اتصال نرم موثر هستند، انتخاب مناسبی برای ایجاد سازه‌ های با کیفیت و مقاوم است.