از پرکاربردترین دستگاه های مربوط به تهویه مطبوع، می توان به هواساز اشاره کرد که برای تنظیم دما، رطوبت و توزیع هوای ورودی به ساختمان های مختلف از جمله آپارتمان، سوله صنعتی و اماکن درمانی و اداری استفاده می شود. بر همین مبنا، این دستگاه به انواع هواساز خانگی و صنعتی تقسیم بندی می شود. امروزه نصب یکی از سیستم های تهویه پیشرفته در ساختمان، از جمله پلنیوم باکس، فن کویل و هواساز توسط سازندگان به امری ضروری تبدیل شده است، چراکه با سلامت ساکنین در ارتباط می باشد.
یکی از دغدغه های مهندسین سازه، کارایی این تجهیزات می باشد. البته تعمیر و نگهداری سیستم تهویه نصب شده نیز بر طول عمر و عملکرد بهینه آن تاثیرگذار است. به عنوان مثال، آشنایی با روش های عیب یابی فن کویل به عنوان یکی از تجهیزات پرطرفدار، سرعت تشخیص و حل مشکل را چند برابر می کند.
آشنایی با عملکرد انواع هواساز بر مبنای ساختار آن ها
هواسازها همیشه به همراه دستگاه سرمایشی یا گرمایشی استفاده می شوند، چراکه این سیستم ها تولید کننده حرارت یا سرما نبوده و فقط توزیع کننده هوا در ساختمان هستند. عملکرد کلی هواساز به این شکل است که آب گرم یا سر توسط سیستم های دیگر، داخل لوله های مسی آن به گردش در می آید. سپس، یک فن جریان هوا را در اطراف لوله ها ایجاد کرده و سرد یا گرم می شود. معمولا قبل از ایجاد هوای سرد یا گرم، از فیلترهایی جهت پاک سازی آن از ذرات معاق استفاده می شود.
انواع هواساز با توجه به فن مورد استفاده در آن
این دستگاه از نظر فن، به دو دسته دمنده و مکنده تقسیم می شود. در حالت مکنده، هوا از محیط مکیده شده و دوباره به آن باز می گردد. هواساز دمنده نیز جریان هوا را به سمت کویل ها هدایت می کند. از تفاوت های هواساز دمنده و مکنده می توان به ۳ مورد زیر اشاره کرد:
- جریان ایجاد شده از فن دمنده، یکنواخت نیست که باعث ایجاد اختلاف دما می شود.
- هواساز مکنده قابلیت اتصال دریچه هوای تازه را دارند.
- در هواساز دمنده، به فضای بیشتری بین فن و کویل ها نیاز هست.
هواسازهای مختلف با توجه به نوع فیلتر
هدف اصلی استفاده از هواساز، گردش هوای پاک در فضای داخل ساختمان است. در نتیجه فیلتر، از مهم ترین قطعات این دستگاه به شمار می آید که در انواع زیر برای هواسازهای گوناگون استفاده می شود:
- فیلتر فلزی
- فیلتر پنلی
- فیلتر کیسه ای
- فیلتر کربنی
- فیلتر ایپا، هپا و اولپا
هواساز خانگی یا آپارتمانی
هواسازهای آپارتمانی از بهترین سیستم های تهویه مطبوع برای خانه های مسکونه محسوب می شوند. این دستگاه برای سرمایش ساختمان به چیلر و برای گرمایش آن، به موتورخانه نیاز دارد. در بعضی از مدل های هواساز خانگی، از کویل مشترک برای عبور آب سرد و گرم استفاده می شود. سایر بخش های این دستگاه شامل موارد زیر می شود:
- فیلتر جهت پاک سازی هوا
- بدنه مستحکم
- رطوبت گیر
- فن پرقدرت جهت هوادهی
فیلتر مورد استفاده در هواساز خانگی، در محیط هایی که آلایندگی کمتری دارند، از جنس آلومینیوم است و برای بهبود فیلترینگ از انواع کیسه ای استفاده می شود. نکته حائز اهمیت در هواساز آپارتمانی، تنظیم و کنترل رطوبت هوای محیط می باشد. البته در بعضی مدل های کوچکتر هواساز خانگی، رطئبت گیر نصب نشده و باید به صورت مجزا آن را خریداری کنید.
مزیت هواساز خانگی
با گسترش زندگی شهرنشینی و ساخت آپارتمان های مرتفع، نیاز به هوای پاک و خوشایند در منزل بیش از پیش احساس می شود. به همین دلیل تجهیزاتی مانند هواساز خانگی، طرفداران زیادی پیدا کرده است. از مزیت های این تجهیزات می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- قابل استفاده در فضاهای کوچک
- نصب و راه اندازی آسان
- کارایی برای سرمایش و گرمایش ساختمان
- فیلتر کردن هوا از ذرات معلق و آلودگی
- امکان خرید در ظرفیت و ابعاد گوناگون
هواسازهای صنعتی
از این نوع هواساز، در محیط های یکپارچه و بزرگ مانند سوله، کارخانه، انبارها و سالن های بزرگ مورد استفاده قرار می گیرد. با توجه به میزان آلاینده های موجود در هوای محیط مورد نظر، نوع فیلترهای به کار رفته در هواساز صنعتی متفاوت خواهد بود. این تجهیزات علاوه بر فیلتراسیون، باعث گردش هوا نیز می شوند.
عملکرد کلی اکثر مدل های هواساز صنعتی یکسان بوده و از سیستم های حرارتی و برودتی مجزا استفاده می کنند. فقط یکی از انواع این تجهیزات، دارای سیستم سرمایش و گرمایش مستقل است، که به آن هواساز اکونوپک گفته می شود. در این دستگاه، هوای گرم از طریق کوره تعبیه شده داخل هواساز و سرما با استفاده از ایرواشر یا سیستم واسط تبخیری ایجاد می گردد.
مقایسه کامل هواساز خانگی و صنعتی
هواسازهای خانگی و صنعتی با توجه به تفاوت محیطی که در آن ها استفاده می شوند، با قدرت متفاوت کار می کنند. در انواع صنعتی فیلترهای قوی تری به کار می رود، زیرا میزان آلاینده ها در این محیط بیشتر است. با توجه به کارایی هر کدام از این تجهیزات، می توان آن ها را از نقطه نظرات زیر مقایسه نمود:
موقعیت مورد نظر برای نصب و راه اندازی هواساز
هواساز صنعتی برای اماکن بزرگ با متراژ زیاد طراحی می شود، ولی انواع خانگی برای پاک سازی هوای محیط های کوچک مانند خانه استفاده می شود.
نوع فیلتر استفاده شده در هواساز
در هواساز صنعتی از فیلترهای به مراتب قوی تر نسبت به مدل خانگی استفاده می شود.
حجم هوای مورد نیاز برای گردش در محیط
توان موتور مورد استفاده در هواسازهای صنعتی و در نتیجه، میزان مصرف انرژی آن بیشتر از هواساز خانگی است.
حرف آخر
آنچه در زندگی شهری و صنعتی امروز، به گوهری کمیاب تبدیل شده، هوای پاک می باشد. خوشبختانه بشر با پیشرفت تکنولوژی، راه حل هایی برای کاهش میزان آلاینده ها در محیط کار و زندگی ارائه داده است. بدین منظور، از سیستم های تهویه مطبوع مختلف مانند هواساز خانگی و صنعتی می توان استفاده نمود. کارایی اصلی این تجهیزات، گردش هوای پاک در فضای داخل ساختمان می باشد.
البته با استفاده از سیستم های سرمایشی یا گرمایشی در کنار هواساز خانگی و صنعتی، می توان از این دستگاه جهت گردش هوای گرم یا سرد نیز استفاده نمود. شناخت ۰ تا ۱۰۰ هواساز خانگی و صنعتی با مقایسه عملکرد آن ها، انتخاب مدل مناسب را برای سازندگان آسان می کند. مدل های آپارتمانی، در اندازه های کوچک ساخته می شوند و اگر بخواهید برای گردش هوا در کل ساختمان از یک هواساز استفاده کنید، انواع صنعتی مناسب تر خواهد بود.
